De term transponeren heeft verschillende betekenissen. In dit artikel leggen we uit wat het betekent om te transponeren en hoe het transponeren van akkoorden werkt.
Het transponeren van een nummer is het proces waarbij dezelfde melodische, harmonische en functionele structuur van het nummer behouden blijft, terwijl de akkoorden in een andere toonsoort komen te staan.
Waarom zou je de toonsoort van een nummer willen veranderen? Stel je voor dat je een liedje zingt en beseft dat het buiten je stembereik ligt: het is te hoog of te laag. Of je speelt een instrument en je bent niet echt bekend met deze akkoorden, of het is te moeilijk voor je om erop te improviseren.
Misschien ben je deze problemen al eens tegengekomen. Geef niet op! Transponeren kan in deze situatie je redding zijn.
Laten we eens kijken naar een voorbeeld van een abstract liedje met 2 maten:
Probleem: het is te laag is voor onze stem. Het zou bijvoorbeeld stuk makkelijker zijn om een G als eerste akkoord te hebben. Dus in plaats van het C-akkoord willen we het G-akkoord hebben. Het interval tussen C en G is een reine kwint. Met andere woorden, we hebben C verhoogd met een reine kwint tot G. Dan moeten we hetzelfde doen met het Dm-akkoord: door dit akkoord een reine kwint te verhogen, krijgen we Am. Hetzelfde geldt voor de melodie: de E-noot in de eerste maat, verhoogd met een reine kwint, wordt een B-noot; F-noot in de tweede maat, verhoogd met een reine kwint, wordt een C-noot.
De onderstaande afbeelding is het resultaat van onze transponering:
Transponeer-tool
Dit proces ziet er natuurlijk behoorlijk ingewikkeld uit, vooral als je het nog nooit eerder hebt gedaan. Maak je geen zorgen! Sommige programma’s kunnen transponeren zodat je het niet zelf hoeft te doen. Chordify Premium-gebruikers krijgen bijvoorbeeld toegang tot de transposing-tool waarmee je elk liedje naar elke toonsoort kan transponeren, gewoon met een muisklik, wat superhandig is! Als je nog geen Premium bent, ga dan naar het gratis demokanaal en kijk zelf hoe makkelijk het werkt.
Transponerende instrumenten
Wist je dat veel instrumenten transponerende instrumenten zijn? Neem bijvoorbeeld die goeie ouwe gitaar die je nu misschien wel vast hebt. Simpel gezegd, transponerende instrumenten zijn instrumenten die anders klinken dan de noten die voor ze zijn geschreven.
Laten we bij het voorbeeld van de gitaar blijven. Als transponerend instrument klinkt de gitaar een octaaf lager dan de noten in de gitaarmuziek. Bijvoorbeeld:
In dit voorbeeld hebben we drie noten: E, G en B. Als gitarist weet je waarschijnlijk waar je deze noten op het fretboard kunt vinden: E kan gespeeld worden op de vierde snaar, tweede fret; G – derde open snaar; B – tweede open snaar. Natuurlijk kunnen we deze noten ook op andere snaren spelen. En hier is een interessant feit: door deze noten op de gitaar te spelen, klinken ze in werkelijkheid een octaaf lager! Zie onderstaande afbeelding:
In dit voorbeeld is het interval van de transpositie één octaaf. Maar voor andere transponerende instrumenten kan het anders zijn, bijvoorbeeld voor saxofoons.
Je vraagt je misschien af: waarom moeten we voor gitaar een octaaf hoger noteren dan het werkelijke geluid? Zoals je op de bovenstaande afbeelding kunt zien, helpt het om veel extra lijnen te vermijden, waardoor de muziek leesbaarder is.