Wij bij Chordify houden van twee dingen: muziek en technologie. Het één sluit het ander gelukkig niet uit. De vraag is of een huwelijk tussen beide ons, de mens, buitenspel kan zetten?
Tijdens de conferentie van Eurosonic organiseerden wij een discussie over dit onderwerp. Hieronder volgt een samenvatting daarvan. De gasten waren Tjeerd Bomhof, frontman van Voicst en beter bekend als Dazzled Kid, Colin Benders en Matt McVicar van het Britse bedrijf Jukedeck. Het panel werd gehost door onze eigen CEO, Bas de Haas.
“De vraag is nu: heeft een algoritme dit stukje muziek gecomponeerd, of is deze productie door een mens gemaakt?” Bas de Haas kijkt het publiek in met een lachje. Voicst frontman Tjeerd Bomhof wrijft even over zijn lippen en een blik van verbazing tekent zijn gezicht. Jukedeck afgevaardigde Matt McVicar grijnst even en zet zijn bril recht. “Wow.”
Mens vs. Machine
In zaal R6, ergens in De Oosterpoort, houden de toeschouwers een tweezijdige flyer omhoog. Aan de ene kant van het karton is een robothand afgebeeld. De artificiële vuist is gebald met uitzondering van de wijsvinger en de pink: rock ‘n roll! Aan de andere kant van de flyer is een soortgelijke afbeelding te zien, alleen is het ditmaal een mensenhand die het rock-teken uitbeeldt.
Terwijl in West-Europa daken van huizen worden weggeblazen door een heftige storm, proberen zo’n veertig mensen tijdens het panel Computers vs. People in Music Creation het onderscheid te horen tussen echte muziek en composities gemaakt door kunstmatige intelligentie.
Dit doen ze door de flyer omhoog te houden na het horen van een compositie. De robothand staat voor kunstmatige intelligentie en de mensenhand heeft geen uitleg nodig. Zoals het er op dit moment uitziet, kan de meerderheid van de toeschouwers met moeite het onderscheid maken tussen mens en machine.
Stilte voor de storm
“Dit is best bizar”, zegt Tjeerd Bomhof. De muzikant heeft net geluisterd naar een sample van zijn eigen muziek. De zanglijnen in het stuk zijn weliswaar vervormd, maar alsnog gelooft zo’n vijftig procent van de aanwezigen dat de track het werk is van een algoritme. “Ik ben wel erg verbaasd”, zegt de producer.
Bas de Haas knikt. “Ik net zo. Je zou zeggen dat de vocalen in het stuk de menselijkheid verraden.” Hij kijkt in de richting van Matt McVicar. “Matt, kunnen jullie bij Jukedeck zanglijnen produceren met het algoritme?” McVicar schudt langzaam zijn hoofd. “Nee, zover is ons product nog niet.”
Jukedeck
Het publiek is enigszins in de war. Voor de toeschouwers die niet weten wat Jukedeck is, legt McVicar het uit. “Wij werken aan een algoritme dat muziek creëert door te leren van bestaande composities en de patronen die daarin voorkomen. We kunnen al heel veel, maar menselijke vocalen nabootsen.” McVicar valt even stil en lacht. “Zover zijn we nog niet.”
Composities van Jukedeck zijn voornamelijk op YouTube terug te horen, aangezien het bedrijf gebruikers in ruil voor naamsvermelding gratis bepaalde tracks laat gebruiken. Misschien kan het algoritme nog geen menselijke stem produceren, de technologie van Jukedeck gaat op andere vlakken best ver.
“Je kunt een crescendo aanvragen op een precieze tijd”, zegt McVicar. Bomhof schudt zijn hoofd. “Dus ik kan zeggen: doe mij maar een epische uitbarsting op dertig seconden, omdat dat het hoogtepunt van mijn blogpost is, en dan bouwt het algoritme de compositie daaromheen?” McVicar knikt. “Dat kan inderdaad.”
Het einde van de muzikant
Bomhof, die deels zijn inkomen verkrijgt door het componeren voor bedrijven en reclamebureaus, denkt even na voordat hij het woord weer pakt. “Zoals we hier zien, kunnen mensen met moeite het onderscheid maken tussen jouw algoritme en mijn muziek.” McVicar knikt opnieuw. “Op dit moment is Jukedeck voornamelijk op YouTube te horen, maar hoe lang gaat het duren, voordat grote bedrijven het gaan gebruiken en producenten van reclamemuziek overbodig worden?”
De Haas kijkt zijn panelleden aan. “Dat is al het geval toch, Matt? Coca Cola heeft al een Jukedeck track gebruikt voor een reclamecampagne, dacht ik.” McVicar neemt een slok water. “Ja dat klopt. In Zuid-Amerika is al een nummer van ons algoritme ingezet voor een commercieel filmpje.”
Hij kijkt Bomhof aan. “Jukedeck heeft helemaal niet als doel om de mens te vervangen. Het is juist een tool voor muzikanten, om ze te helpen. Bijvoorbeeld tegen writers-block, of als instrument voor inspiratie.” Hij valt even stil.
“Zou jij Jukedeck als gereedschap gebruiken voor je composities?” Bomhof lacht. “Voor mijn commerciële opdrachten? Sowieso! Als dit me tijd bespaart, waardoor ik meer ruimte overhoud voor mijn eigen werk, dan zeg ik daar geen nee tegen.”
Juridische kwesties
De Haas kijkt de zaal in. Genoeg vragen zo tegen het einde van de discussie. Een vrouw neemt de microfoon. “Matt, je zei net dat mensen composities van Jukedeck kunnen kopen. Dat houdt in dat je volledig de rechten hebt van het stuk. Is het niet raar dat iemand een muziekstuk kan kopen bij jullie, het vervolgens kan registreren bij Buma en daarmee geld kan verdienen?”
McVicar schraapt even zijn keel en herhaalt de vraag om er zeker van te zijn dat hij het goed begrepen heeft. “Je bedoelt dat iemand een stuk gemaakt door Jukedeck registreert alsof het van hem is?” De vrouw knikt. “Dat klinkt als een louche onderneming, maar ik moet heel eerlijk zeggen dat ik hier niet genoeg vanaf weet om een antwoord te geven.”
McVicar legt aan de toeschouwers uit dat hij niet genoeg van de juridische details af weet om in te gaan op vragen betreffende muziekrechten en eigendomskwesties. “Wat ik wel kan zeggen, is dat wij bijvoorbeeld bij YouTube niet kunnen opvragen hoeveel mensen onze muziek gebruiken. Terwijl een echte producer dat wel kan doen. Dus we zitten in een grijs gebied.”
Evolutie
Het uur dat uitgetrokken is voor dit panel is bijna om. Bas de Haas staat op het punt om de discussie af te ronden wanneer Colin Benders de zaal binnen komt lopen. Benders heeft door de storm vertraging opgelopen, net als het vierde panellid François Pachet, directeur van Spotify Research Lab. “Wat goed dat je kunt aanschuiven, Colin!” Benders neemt plaats tussen McVicar en Bomhof in.
Dazzled Kid maakt gelijk van de mogelijkheid gebruik en stelt zijn vraag: “Kan een machine ons werkeloos maken?” Benders lacht en antwoordt voorzichtig: “Nee?” En met een klein grijnsje: “Dat hangt ervan af. Als een algoritme leert van een mens en daardoor beter wordt, moeten we dan het hele concept van hoe wij als muzikanten naar muziek kijken niet veranderen? Blijkbaar zijn we heel voorspelbaar.”
Emotie
McVicar is het met hem eens en vult aan: “En dan heb je nog emoties die een belangrijke rol spelen. Iets waar we vanuit Jukedeck mee worstelen. Want wat zijn emoties en hoe vertaal je dat in programmeertaal?” Benders haalt een hand door zijn krullen. “Uiteindelijk gaat het om het verhaal achter de muziek. We zijn altijd benieuwd waar iets vandaan komt, het menselijke erachter. Wanneer dat verdwijnt, dan verdwijnt ook de magie.”
Bomhof kijkt Bas de Haas aan. Ja, hij mag nog één vraag stellen. “Ik ben het helemaal met je eens, Colin. Maar dat gaat over kunst. Geldt dit ook voor productiewerk; muziek die voor puur commerciële doeleinden is gemaakt?” Benders haalt zijn schouders op. “Eerlijk? Ik heb geen idee man. Dat moet je aan bedrijven vragen.”
Lees hier de blogpost die onze vrienden van Jukedeck schreven over het panel tijdens Eurosonic
Foto’s door Annemarie de Zwaan