Wanneer een van de meest invloedrijke bands van de wereld hun eerste livealbum uitbrengt op de piek van hun kunnen, dan vinden wij dat een historisch moment. Daarom lichten we deze maand Live Killers van Queen uit. Een plaat die in juni 1979 op de markt kwam en het begrip ‘rock show’ veranderde.
Negenendertig jaar geleden in juni bracht een van de meest extravagante acts van de wereld hun eerste livealbum uit. Queen bestaat ten tijde van de opnames negen jaar en de band heeft al zeven studioplaten op hun naam staan. Live Killers is een compilatie van verschillende optredens tijdens de Europese tour die de band in het begin van 1979 geeft.
Queen
Maar voordat we inzoomen op deze historische plaat van de maand, moeten we eerst even terug in de tijd naar het jaar 1970. Het jaar waarin de Britse band Smile uit elkaar valt en de jonge gitarist Brian May, midden in zijn doctoraalopleiding astrologie aan de Imperial College in Londen, door wil als artiest. Samen met drummer en tandheelkundestudent Roger Taylor besluit hij een nieuwe zanger te zoeken. Hun oog valt op een goede vriend en fan van de gevallen band, Farrokh Bulsara. De in Zanzibar geboren Farrokh kan niet wachten om te beginnen als frontman.
De kunstacademiestudent ziet het al helemaal voor zich. Het moet een band worden vol van grandeur, provocatie, kunst en een dik geluid. De naam van de act moet dit kort en krachtig weergeven. Bulsara en May werken in die beginperiode al aan de tracks March of the Black Queen en White Queen. De drie artiesten vinden het woord Queen zo krachtig dat ze besluiten om de band zo te noemen.
Freddie Mercury
Bulsara verandert zijn naam direct na zijn toetreden tot de band. Het moest een meer toepasselijke naam voor de frontman van een band genaamd Queen zijn. Chris Smith, keyboardspeler bij Smile, weet het nog goed. In de documentaire Days of Our Lives uit 2011 vertelt Smith hoe hij zijn maatje Farrokh op een avond in de kroeg ziet zitten met zijn handen voor zijn gezicht.
‘Ik vroeg hem of er iets mis was’, zegt Smith. ‘Hij keek me aan en zei tragisch dat hij geen popster meer kon worden.’ Wanneer Smith vraagt waarom, staat Farrokh op en roept: ‘Omdat ik, Freddie Mercury, een legende wordt!’ De keyboardspeler moet even lachen. ‘Niemand nam Freddie toen nog serieus.’
Bombastische glam rock
De rock ‘n roll gitaarpartijen van Brian May, de strakke drums van Roger Taylor en de drie octaven reikende stem van Freddie Mercury, vallen van meet af aan perfect op hun plek. Wanneer de groep in 1971 aangevuld wordt met basgitarist John Deacon, die eveneens een gouden strotje blijkt te hebben, gaat Queen als een raket.
Met nummers van hun eerste drie albums als Seven Seas of Rhye, de eerste hit van de groep, Now I’m Here, Love of my Life en natuurlijk Bohemian Rhapsody, zet het kwartet een nieuwe sound neer. Het is rock, maar dan met een sausje van opera, toneel en ballet, zorgvuldig eroverheen gedrapeerd. De verschillende lagen in de vocalen lijken op de wall of sound van Brian Wilson on steroids. De instrumentale stukken waarin gitaar en piano vrijwel even belangrijk zijn is voor die tijd ongehoord in de rock.
Punk era
Zo tegen het einde van de jaren zeventig begint de band echter aan populariteit in te boeten bij het jongere publiek. De media probeert steeds vaker naar de act uit te halen, onder meer door het publiceren van (extreem) kritische artikelen en recensies. Zo wordt de uitspraak van Freddie Mercury, over het samenvoegen van ballet en rock ‘n roll, op negatieve wijze belicht in een artikel met de kop: “Is This Man a Prat?”.
Het is een periode die gekenmerkt wordt door de toenemende populariteit van punkrock in het Verenigd Koninkrijk. Bands als de Sex Pistols en Black Flag groeien langzaam door naar de mainstream. Queen’s bombastische glamrock is niet meer waar het grote publiek naar zoekt. Al blijft de band een grote trouwe schare fans behouden.
In een reactie op deze ontwikkelingen schrijven Freddie Mercury en Brian May afzonderlijk van elkaar een nummer dat hun bestaansrecht vereeuwigt. We Are the Champions en We Will Rock You zijn het antwoord van Queen op de veranderingen in het muzikale klimaat van de westerse wereld. Het zijn nummers die de band uiteindelijk zijn overstegen en niet weg te denken zijn uit de muziekwereld.
Stadionrockers
De act is eind jaren zeventig wereldwijd zo groot geworden dat ze standaard voor een volledig uitverkocht stadion optreden. Hier wordt de basis voor de stadionrock gelegd. Ze passen hiervoor hun hele show en performance aan. Alles wordt groter, bombastischer, extravaganter. Van de verlichting tot de outfits van de band tot de directe benadering van het publiek aan toe.
Freddie Mercury leert gaandeweg niet geïmponeerd te zijn door de massa’s die voor hem staan te joelen. Integendeel, hij speelt met het publiek. Een van zijn favoriete bezigheden tussen de nummers door is het publiek engageren in een vraag en antwoord gejoel. Een skill die later door vele acts, waaronder Guns ‘n Roses, Pantera, Nirvana en Faith No More is overgenomen.
Live Killers
Het is in deze periode dat Queen Live Killers opneemt. Een livealbum dat een momentopname is van een groep die vol passie naar de top groeit. Ook al zitten ze op de top van hun kunnen, de gretigheid, geest- en bewijsdrift spat van de vastgelegde optredens af. De jonge energie, de honger en het vleugje zelfvoldaanheid, het is allemaal ruimschoots aanwezig.
Het album is een compilatie van de Europese tour van Queen van januari tot en met maart 1979. De band mixt de tracks zelf in hun dan recent aangeschafte Mountain Studio in het Zwitserse Montreux. In een interview geven Brian May en Roger Taylor later aan dat de tour en optredens dermate intens waren dat ze bij het mixen niet eens meer precies weten van welk optreden welk nummer is.
Opmerkelijk
Hoewel het album dubbel platinum werd in Amerika en als nummer drie piekte in de Britse ranglijsten, was de band zelf niet tevreden over het geluid en de mix. Wel horen we genoeg opmerkelijkheden op de plaat.
Zo opent Queen met een versnelde versie van We Will Rock You. Ook zijn Killer Queen, Death on Two Legs en Bicycle Race samengevoegd tot een in elkaar overvloeiende medley. Mercury’s stem is helder en diep zoals we dat op studioalbums van hem gewend zijn. De band speelt strak en schroomt niet gebruik te maken van verschillende effecten die op plaat ook te horen zijn, zoals hele zware echo’s en delays.
Einde van een era
Queen groeit in de jaren tachtig door tot de grootste en meest spraakmakende band van de wereld. Na het schandaal rondom hun optreden in het Zuid-Afrikaanse Sun City, waarbij het publiek de band onterecht beschuldigd van het ondersteunen van apartheid, loopt het imago van de act een deuk op. Hun grote revival in het publieke oog is het live optreden in Wembley Stadium tijdens Live Aid in 1985.
Hier geeft Freddie Mercury zo’n spectaculaire show weg dat alle deelnemers van Phil Collins tot David Bowie en Elton John aan toe, hun hoofd buigen voor de koningen van de stadionrock. Niet voor niets is deze show door de BBC verkozen tot beste live performance aller tijden. Dus moeten we niet vergeten dat de act met Live Killers hun eerste stappen in de richting van de echte stardom heeft gezet. Een historisch moment om te koesteren. Happy jamming!
