Soms heb je van die tracks die je hoort, opzoekt in Chordify en erachter komt dat de akkoorden misschien wel kloppen, maar dat het nummer toch niet helemaal klinkt zoals in de originele song. Waar ligt dit dan aan? Dat kan van alles zijn: van de instrumenten tot aan de productie. Maar soms is het gewoon de stemming van de gitaar. Daarom kijken we dit keer naar de DADGAD-stemming.
Dit artikel is onderdeel van onze gids over gitaarstemmingen.
Gitaristen houden ervan om gebruik te maken van verschillende soorten gitaarstemmingen. In het vorige deel van deze serie gingen we dieper in op de drop D-stemming, oftewel het één hele toon lager stemmen van je zesde snaar (de lage E). In dit blog gaan we een stapje verder en kijken we wat de mogelijkheden zijn wanneer je de hele gitaar in dienst stelt van de D, oftewel de DADGAD-stemming.
DADGAD-stemming
De naam DADGAD is afgeleid van de tonen die de snaren hebben wanneer je de gitaar naar deze stemming omzet. De laagste E-snaar (de zesde snaar) verandert in een D, de A-snaar (vijfde snaar) blijft een A, de D-snaar (vierde snaar) blijft ook gewoon een D, net als de G-snaar (de derde snaar).
Maar dan komt het, de tweede en de eerste snaar zijn in de DADGAD een hele toon naar beneden gestemd. Dus de B-snaar is een A en de hoge E-snaar is een D. Logisch ook, aangezien de lage E ook naar een D is verlaagd.
Open Dsus4-akkoord
Wat gebeurt er nu als je alle snaren aanslaat? Doe eens. Klinkt lekker of niet? Zeker klinkt het lekker. Dat moet ook wel want de tonen waarin de snaren zijn gestemd bevinden zich allemaal in de toonladder van D.
“De toonladder van D? Wat is dat dan?” Goeie vraag. Het D-akkoord is opgebouwd uit tonen van de D-majeurtoonladder. Deze bestaat uit: D (1), E (2), F# (3), G (4), A (5), B (6), C# (7), D (8). De cijfers achter de letters geven de verhouding tussen de tonen aan. De D is de grondtoon en vanaf daar bouw je op naar tweede, terts, vierde, kwint, zesde, septiem en octaaf.
Wat gebeurt er wanneer je gitaar in DADGAD is gestemd?
Dus wat is er met je gitaar gebeurd toen je deze in DADGAD stemde? Nou, als we even gaan tellen dan zie je het volgende: de grondtoon D komt nu drie keer voor, de vijfde toon A komt tweemaal voor en dan heb je nog de G, de vierde toon uit de toonladder van de D.
Zoals we eerder in een blogpost over het D-akkoord hebben besproken, een akkoord is opgebouwd uit een grondtoon, een derde toon (de terts) en een vijfde toon (de kwint). De DADGAD heeft dus in plaats van een terts een vierde. Zo’n combinatie noemen we in de muziektheorie een sus4-akkoord.
Powerchord
De terts bepaalt of een akkoord een majeur of een mineur is. Als je deze weglaat dan ontstaat er een harmonie waarbij de grondtoon versterkt wordt door de kwint en extra kleur krijgt door de vierde, maar niet expliciet een majeur of mineur is. Dit doet heel erg denken aan een harmonie die we vaak in de rock en metal tegenkomen: een powerchord.
Bij een powerchord is het akkoord kaalgeplukt en gereduceerd tot een samenklank van grondtoon en kwint. Dat klinkt steviger, harder en duidelijker. Als je nu je vinger plat op de tweede fret van je in DADGAD gestemde gitaar legt en de eerste drie snaren aanslaat, wat hoor je dan? Klinkt bekend hè? Yup dat is een E powerchord. Net als in drop D staat een platte vinger op de eerste drie snaren garant voor een powerchord. Handig toch?
Gebaseerd op een illustratie van Sergey_Kandakov / Freepik. Klik op het plaatje om te vergroten.
Wie speelt in DADGAD?
Een voordeel van deze open stemming is dat je nu je gitaar makkelijker kunt afstemmen op harmonieën die uit instrumenten als doedelzakken en harpen komen. Ja, waar hoor je dat soort instrumenten? Inderdaad, in Keltische muziek. Dit is een vaak gebruikte stemming in Ierse volksmuziek. Maar daar houdt het niet bij op.
De harmonieën die je makkelijk met de DADGAD kunt pakken door je vinger plat te leggen maken het makkelijk om de countrystijl slidegitaar te spelen. Daarnaast komen ze ook veel voor in Marokkaanse en Indische muziek. Dus over het algemeen vind je in de country, zowel als in het Midden-Oosten en Azië veel snaarinstrumenten die deze stemming gebruiken.
Bekende nummers in DADGAD
“Ja leuk die ouwe lullen muziek, maar zijn er ook populaire bands die gebruik maken van de DADGAD of wat?” Wederom een goede vraag. Mooi dat je zo scherp bent vandaag. Het blijft natuurlijk een experimentele stemming wat betreft de mainstream. Toch zijn er een aantal gitaristen geweest die met deze stemming een aantal noemenswaardige evergreens hebben geschreven.
Kijk maar naar de akkoorden van Neil Young’s Cinnamon Girl en Cortez the Killer. Probeer deze nummers maar te spelen met je in DADGAD gestemde gitaar. Dat klinkt al heel anders; makkelijker zelfs. Het akkoordenschema van Led Zeppelin’s Kashmir is ook geschreven in deze stemming. Dat is niet de enige Zeppelin-song waarin de Dsus4-stemming voorkomt. Zo gebruikte Jimmy Page DADGAD in Black Mountain Side op hun debuutplaat Led Zeppelin.
De DADGAD-stemming is heel fijn voor nummers in D. Akkoorden die daarin goed passen zijn het Am-akkoord, het A-akkoord, het C-akkoord, het G-akkoord en het Bm-akkoord. Die zie je dan ook in bovenstaande tracks vaak terugkeren.
DADGAD-principe anders toegepast
Zoals al gezegd: het gaat niet zozeer om de tonen waarin de snaren gestemd zijn, maar om hoe deze tonen zich tot elkaar verhouden. Je kunt hetzelfde principe van stemmen – grondtoon, kwint, grondtoon, vierde, kwint, grondtoon – ook toepassen op andere tonen, zoals bijvoorbeeld de C. Dan stem je de gitaarsnaren rekenend vanuit de toonladder van C: C (1), D (2), E (3), F (4), G (5), A (6), B (7), C (8).
Dus dan verandert de zesde snaar in C (grondtoon), de vijfde snaar in G (kwint), de vierde snaar in C (grondtoon), de derde snaar in F (vierde), de tweede snaar in G (kwint) en de eerste in C (grondtoon).
Iemand die deze stemming vaak toepast is Ierse singer-songwriter Luka Bloom. Het geeft zijn stem en de sfeer die hij probeert neer te zetten meer kracht, zegt hij in een interview met ons. Probeer maar eens mee te spelen met de akkoorden van Luka Bloom’s nummer Peace on Earth. Enjoy en happy jamming!
